Europejski Fundusz Inwestycyjny

Europejski Fundusz Inwestycyjny został ustanowiony w Statucie Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego zatwierdzonym dnia 14 czerwca 1994 r. i zmienionym w dniach 19 czerwca 2000 r., 30 listopada 2007 r., 8 marca 2012 r. i 27 maja 2014 r. (dalej „EFI”). EFI otrzymał osobowość prawną oraz autonomię finansową.

EFI można zdefiniować jako partnerstwo publiczno – prywatne. Wyróżnia go wyjątkowa struktura właścicielska, gdyż większościowym udziałowcem EFI jest Europejski Bank Inwestycyjny, posiadający 59,4% wszystkich udziałów. Ponadto 30% udziałów należy do Komisji Europejskiej, a pozostałe 10,6% do instytucji finansowych z państw członkowskich UE, Wielkiej Brytanii oraz Turcji. Spośród polskich instytucji finansowych, udziały EFI posiada tylko Bank Gospodarstwa Krajowego, który zainwestował w EFI 8 milionów euro, co daje 8 udziałów, czyli zaledwie 0,11% wszystkich udziałów (stan na dzień 29.12.2021 r.).

Od 2021 roku kapitał EFI wynosi 7,37 miliardów euro i składa się z 7.370 udziałów o wartości nominalnej 1 milion euro każdy.

Zadania EFI

W Statucie EFI ogólnie wskazano, że zadaniem EFI jest wspieranie osiągania celów Unii Europejskiej. Działalność EFI ma być oparta na rozsądnych zasadach bankowości oraz innych rozsądnych zasadach i praktykach handlowych mających zastosowanie.

Zadania EFI zostały zatem zdefiniowane bardzo szeroko. Natomiast więcej można się dowiedzieć ze strony internetowej EFI (czytaj tutaj). Główną misją EFI jest wspieranie europejskich małych i średnich przedsiębiorstw. Wsparcie to odbywa się poprzez udzielanie pomocy w dostępie do finansowania potrzebnego na rozwój.

Realizacja zadań EFI odbywa się poprzez:

• udzielanie gwarancji oraz zapewnianie innych porównywalnych instrumentów w odniesieniu do kredytów i innych zobowiązań finansowych, w dowolnej prawnie dopuszczalnej formie,
• nabywanie, posiadanie i zbywanie udziałów w dowolnym przedsiębiorstwie oraz zarządzanie takimi udziałami.

Produkty equity

EFI jest wiodącą instytucją na europejskim rynku private equity. EFI inwestuje między innymi w fundusze venture capital, growth i mezzanine, które z kolei wspierają małych i średnich przedsiębiorców. Inwestycje odbywają się na każdym etapie rozwoju odbiorców wsparcia.

W tym celu EFI tworzy wyspecjalizowane instrumenty takie jak:

1. The AI Co-Investment Facility – instrument wspólnego kapitału o wartości 150 milionów euro skierowany tylko i wyłącznie do przedsiębiorców zajmujących się rozwojem i zastosowaniem sztucznej inteligencji;
2. The Climate & Infrastructure Funds (C&IFs) – instrument składający się z dwóch źródeł finansowania o łącznej wartości 400 – 600 milionów euro rocznie w ciągu najbliższych kilku lat. Instrument ten skupia się na inwestycjach na rzecz klimatu i zrównoważenia środowiska, takich jak: zielona energia, efektywność energetyczna, gospodarka cyfrowa, zrównoważona mobilność, gospodarka cyrkularna, rozwój miast i infrastruktura społeczna;
3. Technology Transfer – instrument ten ma na celu wsparcie finansowe zrównoważonych struktur lub funduszy, inwestujących w projekty lub firmy rozpoczynające działalność na etapie proof of concept, pre-seed, seed, post-seed do rund A i B, gdzie firmy mogą być dalej finansowane przez normalnego inwestora venture capital / private equity;
4. European Angels Fund – instrument mający zapewnić kapitał Aniołom Biznesu i innym inwestorom nieinstytucjonalnym, którzy chcą finansować innowacyjne przedsiębiorstwa w formie koinwestycji. EAF inwestuje wspólnie z tymi inwestorami na etapie seed, early lub growth. EAF dotychczas zainwestowało 330 milionów euro, angażując 120 Aniołów Biznesu i budując wspólnie portfel ponad 800 wspólnych inwestycji w przedsiębiorstwa z sektora MŚP;
5. The Social Impact Accelerator – instrument, o którym pisałem szerzej w artykule dotyczącym funduszy EuSEF (czytaj tutaj);
6. The Mezzanine Facility for Growth – mandat na fundusz funduszy przyznany przez Europejski Bank Inwestycyjny, który osiągnął wartość 1 miliarda euro. Środki te mają być inwestowane w hybrydowe fundusze dłużne/kapitałowe, w celu odegrania roli katalizatora w segmencie funduszy mezzanine.

Produkty dłużne

EFI zapewnia również wsparcie za pomocą różnych instrumentów dłużnych. W tym celu EFI współpracuje z licznymi instytucjami finansowymi takimi jak: banki, firmy leasingowe, fundusze gwarancyjne, instytucje wzajemnego poręczenia, banki promocyjne i inne.

Do dwóch głównych instrumentów gwarancyjnych EFI można zaliczyć:

1. Wzmocnienie kredytu/sekurytyzacja;
2. Gwarancje/kontrgwarancje dla portfeli mikrokredytów, kredytów lub leasingów dla przedsiębiorców z sektora MŚP

W celu realizacji swoich zadań EFI stworzyło różne instrument i programy, w ramach których inwestuje środki inwestorów. Z portfolio EFI można wyróżnić:

1. AGRI Guarantee Facility – inicjatywa zarządzana przez EFI w imieniu Komisji Europejskiej. Jej głównym założeniem jest zwiększenie dostępu do finansowania dla rolników, gospodarstw rolnych, spółdzielni, wiejskich mikro- lub małych przedsiębiorstw, przedsiębiorstw leśnych w państwach członkowskich UE;
2. Cultural and Creative Sectors Guarantee Facility (CCS GF) – inicjatywa zarządzana przez EFI w imieniu Komisji Europejskiej. CCS GF powstała w celu wspierania małych i średnich przedsiębiorców z sektora kultury i szeroko pojętego sektora kreatywnego;
3. ENSI – platforma współpracy pomiędzy EFI a kilkoma instytucjami rozwoju gospodarczego w UE. Głównym zadaniem tej współpracy jest zwiększenie dostępności finansowania dla MŚP poprzez stymulowanie rynku sekurytyzacji MŚP oraz katalizowanie aktywów sektora prywatnego;
4. The Erasmus+ Master Loan Guarantee Facility – to jedna z najlepiej rozpoznawalnych inicjatyw EFI, realizowanych w celu zwiększenia dostępu do finansowania, umożliwiającego studentom z całej Unii Europejskiej podjęcie studiów w innym kraju należącym do programu Erasmus+;
5. The SME Initiative – EFI została powierzona realizacja i zarządzanie inicjatywą na rzecz MŚP, która jest współfinansowana przez UE ze środków COSME i/lub Horizon 2020, a także ze środków grupy Europejskiego Banku Inwestycyjnego.

Poza wyżej wymienionymi programami EFI realizowało również lokalne programy, mające wspierać takie regiony Europy jak Grecja, Włochy, Bułgaria, Malta, Rumunia, Hiszpania i inne.

Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych

Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych, w skrócie zwany EFIS, to jeden z największych programów realizowanych przez Komisję Europejską i Europejski Bank Inwestycyjny. Wartość inwestycji wyniosła 500 miliardów euro. Wsparcie z EFIS jest udzielane w ramach dwóch programów:

1. „Infrastruktura i innowacje” – dedykowane długoterminowym projektom o dużej wartości;
2. „MŚP i spółki o średniej kapitalizacji” – dedykowane podmiotom zatrudniającym nie więcej niż 3.000 pracowników.

Działania w ramach drugiego programu prowadzone są głównie przez EFI. Wsparcie to ma na celu przede wszystkim uruchomienie preferencyjnego finansowania zwrotnego dla MŚP i spółek średniej kapitalizacji na konkretne cele, które muszą być zgodne z ramowymi programami UE:

• InnovFin (Horizon 2020) – badania naukowe i innowacyjność;
• COSME – wzmocnienie przedsiębiorczości i konkurencyjności MŚP;
• EaSI – promowanie wysokiego poziomu zatrudnienia i innowacji społecznych.

EFI realizuje wsparcie sektora MŚP w ramach EFIS za pomocą instrumentów finansowych (wsparcie zwrotne), które dostarczane są przez pośredników finansowych takich jak: fundusze inwestycyjne, banki, fundusze leasingowe i inne.

Podsumowanie

Szeroki wachlarz programów i inicjatyw realizowanych lub współrealizowanych przez EFI w celu wsparcia przedsiębiorców MŚP sprawia, że większość innowacyjnych firm ma szanse uzyskać pomoc w ramach produktów finansowych dostarczanych przez EFI. Kontakt z EFI nie odbywa się bezpośrednio, ponieważ EFI realizuje swoje usług za pośrednictwem pośredników EFI w danym państwie członkowskim. Dla każdego państwa członkowskiego UE prowadzona jest lista instytucji współpracujących z EFI. Lista dotycząca Polski dostępna jest pod linkiem: (czytaj tutaj)