Specustawa „sądowa”

Mamy rządową tarczę gospodarczą do walki ze skutkami #koronawirus, mamy pomoc ZUS dla przedsiębiorców. I wreszcie mamy – ujawniony 19 marca przez Ministerstwo Sprawiedliwości – projekt specustawy sądowej dotyczącej skutków pandemii #koronawirus.

Wg Ministerstwa ma to być ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Projekt specustawy przewiduje wstrzymanie nierozpoczętego i zawieszenie rozpoczętego biegu:

• terminów przewidzianych przepisami prawa cywilnego, od zachowania których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed sądem;
• terminów przedawnienia karalności czynu oraz przedawnienia wykonania kary w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia;
• terminów procesowych i sądowych w postępowaniach sądowych, w tym sądowoadministracyjnych, postępowaniach egzekucyjnych, karnych, karno-skarbowych, w sprawach o wykroczenia, administracyjnych, egzekucyjnych w administracji i innych.

Należy oczekiwać wejścia w życie tej specustawy w najbliższym czasie.

Natomiast dzisiaj, jakie przedsiębiorca ma środki prawne w sądach do zawieszania biegu terminów sądowych w nadzwyczajnych sytuacjach?

Podstawowym przepisem w tym zakresie jest art. 173 kodeksu postępowania cywilnego (KPC). Zgodnie z nim postępowanie sądowe ulega zawieszeniu z mocy prawa w razie zaprzestania czynności przez sąd wskutek siły wyższej. Oznacza to, iż sąd nie musi wydawać żadnego postanowienia a terminy sądowe nie biegną i zaczynają biec dopiero z chwilą podjęcia postępowania. Sąd nie podejmuje wtedy żadnych czynności za wyjątkiem tych, które mają na celu zabezpieczenie powództwa lub dowodu w sprawie. Czynności stron nie wywołują w czasie zawieszenia żadnych skutków. Konsekwencją zawieszenia postępowań wskutek siły wyższej będzie też podjęcie ich przez sąd z urzędu czyli bez inicjatywy stron.

W polskim porządku prawnym brak definicji siły wyższej. Zatem wydaje się konieczne określenie przez specustawę dotyczącą #koronawirus zagrożenie tym nim jako siłę wyższą.

Wprawdzie mamy ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Polski stanu zagrożenia epidemicznego (Dz.U.poz.433) od 14 marca stanu zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami #koronawirus. Ale czy określa ono zagrożenie #koronawirus jako siłę wyższą ? Nie, stąd problemy interpretacyjne czy terminy sądowe od 14 marca zostały zawieszone. Wprawdzie zarządzeniem prezesów większości sądów w Polsce odwołano w okresie od 13 do 31 marca rozprawy, za wyjątkiem spraw pilnych (aresztowych, dotyczących władzy rodzicielskiej, osób z zaburzeniami psychicznymi, dotyczących przeciwdziałania przemocy w rodzinie, Europejskiego Nakazu Aresztowania i przesłuchania osób w trybie zabezpieczenia dowodu), ale nie ma pewności czy płyną nadal terminy sądowe dotyczące np. środków zaskarżania, itp.

Stąd tak ważne jest wprowadzenie ustawowej definicji skutków pandemii #koronawirus jako stanu siły wyższej.

Kancelaria Żyglicka i Wspólnicy będzie na bieżąco informować o wprowadzanych nowelizacjach. Pod adresem www.kpr.pl dostępne są opracowania o pomocy, jaką przedsiębiorcy i kredytobiorcy mogą uzyskać w związku z pandemią #koronawirus.

Radca prawny Leszek Paterek

Aktualizacja 20.03.2020 r.