Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych. Nowa instytucja w polskim systemie prawnym – podział przez wyodrębnienie.

Projekt wprowadza dotychczas nieznaną w polskim systemie prawnym instytucję podziału tzw. podział przez wyodrębnienie. Zmiana zostanie wprowadzona w dużo szerszym zakresie, ponieważ będzie obejmować transakcje transgraniczne  jak i krajowe. Głównym celem zapoczątkowania zmian jest zwiększenie elastyczności podmiotów w przypadku ich reorganizacji.

Podstawa prawna

Projekt mający na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej dotyczy implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek. Mowa konkretnie o dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2019/2121 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającej dyrektywę Unii Europejskiej 2017/1132.

Dzięki nowelizacji art. 529 Kodeksu spółek handlowych możliwe będą następujące rodzaje podziałów:

1) przez przeniesienie całego majątku spółki dzielonej na inne spółki za udziały lub akcje spółki przejmującej, które obejmują wspólnicy spółki dzielonej (podział przez przejęcie);

2) przez zawiązanie nowych spółek, na które przechodzi cały majątek spółki dzielonej za udziały lub akcje nowych spółek, które obejmują wspólnicy spółki dzielonej (podział przez zawiązanie nowych spółek);

3) przez przeniesienie całego majątku spółki dzielonej na istniejącą i na nowo zawiązaną spółkę lub spółki za udziały lub akcje spółki lub spółek przejmujących i nowo zawiązanych, które obejmują wspólnicy spółki dzielonej (podział przez przejęcie i zawiązanie nowej spółki);

4) przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na istniejącą lub nowo zawiązaną spółkę lub spółki za udziały lub akcje spółki lub spółek przejmujących, nowo zawiązanych lub spółki dzielonej, które obejmują wspólnicy spółki dzielonej (podział przez wydzielenie);

5) przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na istniejącą lub nowo zawiązaną spółkę lub spółki za udziały lub akcje spółki lub spółek przejmujących lub nowo zawiązanych, które obejmuje spółka dzielona (podział przez wyodrębnienie).

Ostatni podpunkt będzie nowością w Kodeksie spółek handlowych, co stanowi zasadniczą różnicę między podziałem przez wydzielenie, a wyodrębnienie?

Instytucja jest niemalże identyczna do podziału przez wydzielenie, jednocześnie należy pamiętać, że istnieje fundamentalna różnica polegająca na tym, że w przypadku wydzielenia udziały lub akcje w spółce lub spółkach przejmujących bądź nowo zawiązanych uzyskają wspólnicy spółki dzielonej, a w przypadku wyodrębnienia – spółka dzielona.

Podsumowanie

Należy zadać zasadnicze pytanie, czy nowa instytucja wprowadzona do Kodeksu spółek handlowych jest potrzebna? Nowelizacja z pewnością była długo wyczekiwanym krokiem polskiego ustawodawcy, ponieważ nasi sąsiedzi z zachodu takie rozwiązanie już w swoim systemie prawnym posiadają. Co więcej, celem noweli jest ułatwienie procesów reorganizacyjnych w spółkach. Wiąże się to przede wszystkim z procesami księgowymi i rachunkowymi. Ponadto, pojawianie się zoptymalizowanego sposobu uporządkowania struktury biznesowej przyczyni się do zwiększenia ilości transakcji na rynku, które z perspektywy ekonomicznej będą miały znaczący wpływ dla polskiej gospodarki.

Ustawa wchodzi w życie z dniem 15 września 2023 r., z wyjątkiem art. 13, który wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.