Identyfikacja akcjonariuszy po nowelizacji ustawy o obrocie instrumentami finansowymi

Z dniem 3 września 2020 roku, w ramach wprowadzania do polskiego porządku prawnego postanowień unijnej dyrektywy 2017/828, zwanej potocznie SRD II (Shareholder Rights Directive II), zaczęły obowiązywać przepisy nowego działu Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Zgodnie z wolą unijnego prawodawcy, spółki giełdowe mają teraz możliwość poznać tożsamość każdego z akcjonariuszy, niezależnie od rozmiaru posiadanego przez niego pakietu akcji. Co prawda SRD II pozwala krajowym prawodawcom wyłączyć jawność tożsamości akcjonariuszy posiadających do 0.5% akcji danej spółki, lecz Polska, tak jak większość państw UE, nie ustaliła wspomnianego progu. Należy również zadać sobie pytanie – jakie spółki są spółkami giełdowymi? Definicja znajduje się wśród nowych przepisów – za spółkę giełdową należy uznać spółkę z siedzibą na terytorium państwa członkowskiego, której co najmniej jedna akcja jest dopuszczona do obrotu na rynku regulowanym lub na zagranicznym rynku regulowanym. Oznacza to, że w odniesieniu do naszego kraju, nowo powstały przywilej nie dotyczy rynków z alternatywnego systemu obrotu, w tym NewConnect.

Uzyskiwanie informacji o akcjonariuszach odbywa się za pośrednictwem podmiotów prowadzących rachunki papierów wartościowych (m.in. domy maklerskie, banki powiernicze, Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych), które to podmioty mają obowiązek udostępnić na żądanie spółki informacje zarówno o tożsamości akcjonariusza jak i o posiadanym przez niego pakiecie akcji. Taka usługa podlega opłacie, a jej wysokość zgodnie z przepisami ustawy powinna być proporcjonalna do faktycznych kosztów poniesionych w związku ze świadczeniem danej usługi.

Zgodnie z założeniami prawodawcy, nowe przepisy mają na celu ułatwić komunikację między spółkami, a ich akcjonariuszami, zwłaszcza tymi mniejszościowymi, którzy do tego czasu mogli pozostawać całkowicie anonimowi. Dzięki wprowadzonym zmianom, spółki będą miały możliwość zwrócić się bezpośrednio do każdego z akcjonariuszy i zachęcić ich do zaangażowania się w życie korporacyjne danej spółki. Z nowymi możliwościami pojawiają się też nowe obowiązki – należy pamiętać, że tożsamości akcjonariuszy podlegają przepisom o ochronie danych osobowych i nie mogą być wykorzystane w żadnym innym celu, aniżeli wyżej wspomniane, czyli poznanie tożsamości akcjonariusza, nawiązanie z nim bezpośredniego kontaktu oraz ułatwienie mu korzystania z praw akcjonariusza.

Krótko podsumowując omawianą nowelizację, implementacja do polskiego porządku prawnego dyrektywy SRD II jest kolejnym krokiem, po przymusowej dematerializacji akcji, w kierunku całkowitej przejrzystości i transparentności polskich rynków finansowych.

Maksymilian Marciniak, prawnik