Kwarantanna a prawa i obowiązki pracodawcy i pracownika

Kwarantanna, to słowo, które w ostatnich dniach jest jednym z najczęściej powtarzanych. I nic dziwnego – według danych Ministerstwa Zdrowia na 23 marca 2020 r. liczba osób poddanych kwarantannie wynosiła 55 301.

W ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi kwarantanna została zdefiniowana jako „odosobnienie osoby zdrowej, która była narażona na zakażenie, w celu zapobieżenia szerzeniu się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych”.

Zgodnie z art. 33 ust. 1 ww. ustawy państwowy powiatowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny inspektor sanitarny może, w drodze decyzji, nałożyć obowiązek poddania się kwarantannie na:

• osobę zakażoną lub chorą na chorobę zakaźną albo
• osobę podejrzaną o zakażenie lub chorobę zakaźną, lub
• osobę, która miała styczność ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego.

Doprecyzowanie powyższego przepisu znajdujemy w art. 34 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym osoby zdrowe, które pozostawały w styczności z osobami chorymi na choroby zakaźne podlegają obowiązkowej kwarantannie lub nadzorowi epidemiologicznemu, jeżeli tak postanowią organy inspekcji sanitarnej przez okres nie dłuższy niż 21 dni, licząc od ostatniego dnia styczności. Co istotne, obowiązkowa kwarantanna może być stosowana wobec tej samej osoby więcej niż raz, do czasu stwierdzenia braku zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego.

Decyzja inspektora sanitarnego stanowi podstawę do wypłaty świadczeń z tytułu choroby na ogólnych zasadach. Zatem za czas nieobecności w pracy z powodu kwarantanny przysługuje wynagrodzenie za czas choroby lub zasiłek chorobowy, wypłacane przez płatnika składek lub Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Dla pracowników zasady te kształtują się następująco:

• przez pierwsze 33 dni (14 dni dla pracowników powyżej 50. roku życia) niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym pracodawca wypłaca im wynagrodzenie chorobowe,
• po upływie tego czasu pracownikowi należny jest zasiłek chorobowy finansowany przez ZUS.

Decyzja może być dostarczona do pracodawcy bądź do placówki ZUS po okresie kwarantanny lub izolacji.

Poza powyżej opisanym przypadkiem ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi przewiduje, że w przypadku podejrzenia lub rozpoznania zachorowania na chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną lekarz przyjmujący do szpitala, miejsca izolacji lub odbywania kwarantanny, kierując się własną oceną stopnia zagrożenia dla zdrowia publicznego, poddaje osobę podejrzaną o zachorowanie, chorą na chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną lub osobę narażoną na zakażenie hospitalizacji, izolacji lub kwarantannie oraz badaniom, również w przypadku gdy brak jest decyzji państwowego powiatowego inspektora sanitarnego lub państwowego granicznego inspektora sanitarnego. Jeżeli lekarz uzna, że w trakcie hospitalizacji, izolacji lub kwarantanny ze względu na stan zdrowia uzasadnione jest orzeczenie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby i potwierdzi to wystawiając zaświadczenie lekarskie, ubezpieczony może ubiegać się o świadczenia z tytułu choroby na ogólnych zasadach. Ocena, czy stan zdrowia uzasadnia wystawienie zaświadczenia lekarskiego, pozostaje w kompetencji lekarza.

Na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii obowiązkowej, 14-dniowej kwarantannie poddawane są również wszystkie osoby powracające do Polski z zagranicy. Termin 14 dni liczy się od dnia następującego po dniu przekroczeniu granicy. W przypadku ww. osób organ inspekcji sanitarnej nie wydaje decyzji o obowiązku poddania danej osoby kwarantannie. Osoba poddana kwarantannie jest zobowiązana poinformować swojego pracodawcę o nieobecności. Aby otrzymać wynagrodzenie chorobowe, osoba poddana kwarantannie, w terminie 3 dni od dnia jej zakończenia, składa swojemu pracodawcy pisemne oświadczenie, potwierdzające odbycie obowiązkowej kwarantanny. Pracodawca z kolei może wystąpić do organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej o weryfikację danych zawartych w ww. oświadczeniu.

Wzór oświadczenia dostępny jest na stronie ZUS: https://www.zus.pl/o-zus/aktualnosci/-/publisher/aktualnosc/1/swiadczenia-chorobowe-dla-osob-objetych-obowiazkowa-kwarantanna-po-przekroczeniu-granicy/3232315

Regulacje wprowadzone w rozporządzeniu o wprowadzeniu stanu epidemii uzupełniają luki, jakie powstały w następstwie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego. Mianowicie, rozporządzenie to nie regulowało w ogóle kwestii składania przez osoby poddane kwarantannie oświadczeń, a co za tym idzie, brak było podstawy do wypłaty pracownikowi wynagrodzenia chorobowego.

Jeśli państwowy inspektor sanitarny zdecyduje o skróceniu lub zwolnieniu osoby, która odbywa kwarantannę z obowiązku jej odbywania, osoba ta powinna o tym poinformować wypłacającego świadczenie chorobowe (np. pracodawcę).

Pracownik objęty kwarantanną traktowany jest jako osoba niezdolna do pracy nawet wówczas, gdy nie zachoruje. W tym czasie pracodawca nie powinien tej osobie zlecać pracy zdalnej.

Marta Strzecha-Bociąga, radca prawny