O opodatkowaniu dzieł sztuki słów kilka

W miarę jak wartość rynkowa wielu dzieł sztuki osiąga astronomiczne kwoty, a sztuka pozostaje dobrym sposobem na zainwestowanie środków, kwestia jej opodatkowania nabiera coraz większego znaczenia.

O sztuce – główne cechy

Z punktu widzenia opodatkowania zbycia dział sztuki kluczowe jest dostrzeżenie ich dwóch cech. Po pierwsze działa sztuki to z punktu widzenia prawnego ruchomości, co jest dość istotne nie tylko dla formy umowy sprzedaży, ale również sposobu opodatkowania. Po drugie zbycie dzieła sztuki będzie innym zdarzeniem podatkowym w zależności od tego czy obraz sprzeda kolekcjoner, artysta czy przedsiębiorca.

Podatek dochodowy od osób fizycznych

Zasady opodatkowania sprzedaży ruchomości przez osoby fizyczne w Polsce określa ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT). Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT, źródłem przychodu jest m.in. odpłatne zbycie, jeżeli nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych poprzednich w lit. a-c – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Oznacza to, że przychód uzyskany ze sprzedaży dzieła sztuki jest wolny od podatku dochodowego, jeżeli od końca miesiąca, w którym nastąpiło ich nabycie, upłynęło co najmniej 6 miesięcy. Jeżeli więc dana osoba fizyczna nabyła na przykład obraz i posiada go nieprzerwanie przez okres dłuższy niż 6 miesięcy i następnie go sprzeda, nie musi zapłacić podatku dochodowego. Taka sprzedaż nie jest objęta bowiem zakresem obowiązywania ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wyjątkiem od powyżej przedstawionej sytuacji są ruchomości wykorzystywane w działalności gospodarczej lub takie, które zostały nabyte i odpisane jako środki trwałe w prowadzonej działalności gospodarczej. Sprzedaż takich rzeczy stanowi przedmiot opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a więc pociąga za sobą obowiązek zapłaty podatku.

Z wyłączenia nie skorzystają również artyści, którzy stworzyli dzieło sztuki, będące przedmiotem sprzedaży, bowiem wówczas uzyskany przychód należy zaklasyfikować jako przychód ze zbycia prawa majątkowego.

Podatek dochodowy od osób prawnych

W przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT), zasady opodatkowania dochodu ze sprzedaży ruchomości różnią się od reguł dotyczących osób fizycznych.

Sprzedaż ruchomości, nawet po upływie 6 miesięcy od ich nabycia, może podlegać opodatkowaniu na gruncie ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2805 z późn. zm.). Wspomniana ustawa nie przewiduje bowiem wyłączenia w podatku dochodowym z tytułu zysku ze sprzedaży ruchomości w zależności od upływu czasu od nabycia przedmiotu.

Podatek od czynności cywilnoprawnych

Zgodnie z ustawą z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 295) zakresem opodatkowania objęta jest umowa sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych (art. 1 ust. 1 pkt 1).

Jeśli więc osoba fizyczna decyduje się na zakup obrazu od osoby fizycznej zobowiązana będzie do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Stawka podatku zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 295) wynosić będzie 2%. Należy jednak podkreślić, iż obowiązek podatkowy będzie jednak spoczywał na kupującym (zgodnie z art. 4 pkt 1 ustawy).