Nowy system kaucyjny w Polsce: co przyniosą zmiany od 2025 roku?

Z początkiem 2025 roku w Polsce wejdzie w życie nowy system kaucyjny, który ma zrewolucjonizować sposób, w jaki postępujemy z opakowaniami po napojach. Zmiany te wynikają z ustawy z dnia 13 lipca 2023 roku, której celem jest dostosowanie polskich przepisów do unijnych standardów ochrony środowiska oraz poprawa zarządzania odpadami. Co to oznacza dla konsumentów i przedsiębiorców? Jakie będą realne skutki wprowadzenia tego systemu i czy Polska jest gotowa na taką rewolucję? Oto najważniejsze informacje, które pomogą zrozumieć nadchodzące zmiany.

KAUCJE NA OPAKOWANIA – JAK TO BĘDZIE WYGLĄDAĆ W PRAKTYCE?

Nowy system kaucyjny obejmie opakowania na napoje, takie jak plastikowe butelki jednorazowego użytku o pojemności do 3 litrów, metalowe puszki do 1 litra oraz szklane butelki wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra. Od stycznia 2025 roku, przy zakupie napoju w jednym z tych opakowań, zapłacimy dodatkową kaucję, którą odzyskamy po zwrocie pustego opakowania do wyznaczonego punktu. Brzmi prosto, ale wprowadzenie takiego systemu wiąże się z wieloma zmianami zarówno dla konsumentów, jak i dla sprzedawców.

OBOWIĄZKI DLA SKLEPÓW I KONSUMENTÓW

Jednym z kluczowych elementów nowego systemu jest obowiązek przyjmowania zwrotów opakowań przez sklepy o powierzchni przekraczającej 200 m². Mniejsze sklepy nie będą musiały tego robić, co może znacząco wpłynąć na sposób, w jaki planujemy nasze zakupy. Warto więc wiedzieć, gdzie będziemy mogli zwrócić opakowania i odzyskać swoją kaucję.

Co ciekawe, aby odzyskać kaucję, nie będzie potrzebny dowód zakupu, co upraszcza cały proces i zachęca do aktywnego uczestnictwa w systemie.

KTO ODPOWIADA ZA NOWY SYSTEM?

Za funkcjonowanie systemu odpowiadać będą nie tylko sprzedawcy, ale także operator systemu kaucyjnego, czyli specjalnie powołana spółka akcyjna. Jej zadaniem będzie zarządzanie całością procesu – od zbierania i transportu opakowań po ich recykling. Operator ten musi spełniać surowe wymagania, takie jak posiadanie siedziby na terenie Polski oraz kapitału zakładowego w wysokości co najmniej 5 milionów złotych.

KONTROWERSJE I WYZWANIA

Mimo iż wprowadzenie systemu kaucyjnego spotyka się z pozytywnymi opiniami, nie obyło się bez kontrowersji. Jedną z nich jest wyłączenie butelek szklanych jednorazowego użytku z systemu, co budzi pytania o spójność nowych regulacji. Kolejnym wyzwaniem jest kwestia opodatkowania kaucji podatkiem VAT, która pozostaje niejasna i może rodzić problemy interpretacyjne, zwłaszcza dla przedsiębiorców.

CO PRZYNIESIE PRZYSZŁOŚĆ?

Wprowadzenie nowego systemu kaucyjnego to krok w stronę bardziej zrównoważonej gospodarki odpadami w Polsce. Jeśli system zostanie skutecznie wdrożony, możemy spodziewać się poprawy efektywności recyklingu i zmniejszenia ilości odpadów trafiających na wysypiska. Jednak sukces tego przedsięwzięcia będzie zależał od współpracy wszystkich zaangażowanych stron – od konsumentów, przez sprzedawców, po operatorów systemu.

Dla wielu przedsiębiorców nowe przepisy mogą stanowić wyzwanie, zwłaszcza w kontekście dostosowania się do surowych wymogów oraz ryzyka sankcji administracyjnych za ich nieprzestrzeganie. Niemniej jednak nowy system kaucyjny może stać się fundamentem dla bardziej ekologicznej przyszłości Polski.

Czy polskie społeczeństwo jest gotowe na tę zmianę? Czy uda się skutecznie wdrożyć nowe przepisy i przekonać konsumentów do aktywnego udziału w systemie? Czas pokaże, ale jedno jest pewne – od stycznia 2025 roku nasze podejście do opakowań na napoje nie będzie już takie samo.

Autorzy:

Aurelia Uszok, aplikantka radcowska

Dariusz Hura, radca prawny