Kryptowaluty, gotówka i AML: Jak nowe technologie kształtują rynki finansowe?

Rozwój rynku kryptowalut to jedno z najbardziej dynamicznych zjawisk współczesnego świata finansów. Wraz z postępem wzrasta jego popularność i zapotrzebowanie na usługi umożliwiające łatwe przejście między cyfrowymi aktywami a tradycyjnymi środkami płatniczymi.

Postęp technologiczny w tej dziedzinie zmienia paradygmaty światowych finansów, oferując nowe możliwości, a zarazem stawiając przed przedsiębiorcami i regulatorami istotne wyzwania. Wymiana kryptowalut na tradycyjne formy płatności stała się jednym z kluczowych obszarów innowacji, przyciągając uwagę zarówno inwestorów, jak i organów nadzoru. Na rynku polskim pojawiają się kantory kryptowalut oferujące wymianę kryptowalut na gotówkę, dostępną do odbioru w wybranych punktach. Rozwiązanie to, choć niezwykle atrakcyjne dla użytkowników, wiąże się z konkretnymi wymogami prawnymi, w szczególności w kontekście przepisów AML (Anti-Money Laundering).

Jak działa ten model kantoru?

Usługa opiera się na prostym mechanizmie: użytkownik przesyła kryptowaluty do portfela kantoru, a w zamian otrzymuje gotówkę, którą może odebrać w punkcie odbioru. Brzmi łatwo, prawda? Jednak od strony prawnej i regulacyjnej proces ten to labirynt wyzwań, które wymagają odpowiedniego zarządzania ryzykiem oraz zastosowania rygorystycznych procedur.

Podstawy prawne – co mówi MICA?

Rozporządzenie unijne MICA (Markets in Crypto-Assets) definiuje ramy prawne dla działalności związanej z kryptowalutami, w tym ich wymianę. MICA ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa użytkowników oraz transparentności działań podmiotów gospodarczych. Kantor jako podmiot oferujący usługi wymiany jest kwalifikowany jako dostawca usług w zakresie kryptoaktywów (Crypto-Asset Service Provider – CASP). Do najważniejszych obowiązków tych podmiotów należą:

rejestracja i licencjonowanie – CASP (co do zasady) muszą uzyskać zezwolenie, a także powinny spełniać wymogi dotyczące przejrzystości operacji;
obowiązki AML – CASP powinny stosować środki bezpieczeństwa finansowego, w szczególności identyfikować i weryfikować tożsamość klientów oraz beneficjentów rzeczywistych, ustalać strukturę własnościową klientów i oceniać ryzyka związane z klientami i transakcjami;
raportowanie podejrzanych działań – w przypadku transakcji budzących wątpliwości, obowiązkowe jest zgłoszenie ich do właściwych organów.

Należyta staranność: fundament zaufania i zgodności

Skuteczność działalności w tak dynamicznej i wymagającej branży, jaką jest wymiana kryptowalut, wymaga implementacji zaawansowanych procedur należytej staranności, czyli due diligence. Weryfikacja tożsamości klientów i beneficjentów rzeczywistych, analiza ryzyka oraz zastosowanie nowoczesnych systemów monitorujących stanowią nieodzowny element działalności operacyjnej. Przykładowo, bieżąca analiza zachowań klienta pozwala na wykrywanie nietypowych wzorców transakcyjnych, takich jak powtarzające się wpłaty z jednego adresu IP na różne portfele, co z kolei pozwala na szybką reakcję i minimalizację ryzyka związanego z praniem pieniędzy.

Szanse i wyzwania: Regulacje jako klucz do stabilności

Choć regulacje nakładają istotne obowiązki na podmioty działające w branży kryptowalut, mogą one stanowić również szansę na budowanie zaufania wśród użytkowników. Transparentność oraz zgodność z przepisami prawa przyczyniają się do wzmocnienia pozycji rynkowej, co może przekładać się na wzrost zainteresowania usługami nawet wśród bardziej tradycyjnych użytkowników finansów.

Statystyki Polskiego Instytutu Ekonomicznego a nadzieje w regulacjach MiCA

Zgodnie z raportem Polskiego Instytutu Ekonomicznego z 2023 roku:

94% Polaków słyszało o kryptowalutach,
11,7% dorosłych Polaków deklaruje posiadanie kryptowalut,
według statystyk PIE mediana inwestycji wynosi 1000 PLN.

Aż 20% posiadaczy kryptowalut w Polsce padło ofiarą oszustwa. W tym kontekście warto zwrócić uwagę na wyniki badania, według którego 34% społeczeństwa uważa, że kryptowaluty są głównie wykorzystywane do oszustw, prania pieniędzy i handlu narkotykami.

Powyższy wykres pokazuje, że strach i nieufność wobec rynku kryptoaktywów są wciąż obecne i utrzymują się na wysokim poziomie. Regulacje takie jak MiCA i ustawa AML mają potencjał, by zmienić tę sytuację oraz przyczynić się do wzrostu poczucia bezpieczeństwa i zaufania do kryptowalut jako narzędzia współczesnej gospodarki cyfrowej.

Podsumowanie

Transformacja rynków finansowych w dobie cyfrowej to proces wymagający zrównoważenia innowacji technologicznych z rygorystycznymi wymogami prawnymi. Raczkujące jeszcze w Polsce kantory kryptowalut zdają się być dowodem, że możliwe jest łączenie tych dwóch elementów w sposób skuteczny i zrównoważony. W perspektywie długoterminowej, sukces takich przedsiębiorstw będzie zależeć od ich zdolności do elastycznego adaptowania się do zmieniających się regulacji oraz oczekiwań klientów, którzy coraz bardziej doceniają profesjonalizm i bezpieczeństwo transakcji.

W tym kontekście pytanie, czy regulacje nadążą za innowacjami pozostaje otwarte, a odpowiedź na nie może zdefiniować przyszłość całego rynku kryptowalutowego.

Autorzy:

Dominika Bielecka – Wspólnik, Adwokat, Approved Compliance Expert

Zuzanna Bierut – Asystent prawny

Autor