Czy wysokość wynagrodzeń przestanie być „tematem tabu”? – projekt nowelizacji Kodeksu pracy
Na początku grudnia, do Marszałka Sejmu wpłynął poselski projekt ustawy nowelizującej Kodeks pracy. Projekt zakłada wprowadzenie przepisów zapewniających jawność wynagrodzeń nie tylko w czasie trwania stosunku pracy, ale także na etapie rekrutacji. Projektodawcy postulują, aby rozwiązania dot. transparentności wynagrodzeń objęły nie tylko pracowników zatrudnionych na podstawie umów o pracę, ale także osoby pracujące w oparciu o umowy cywilnoprawne.
Kwota wynagrodzenia obowiązkowo w każdym ogłoszeniu o pracę
Nowe przepisy zakładają, że pracodawcy będą zobowiązani do umieszczania informacji o proponowanym wynagrodzeniu w każdej ofercie zatrudnienia – nastąpi to poprzez podanie kwoty wynagrodzenia brutto lub wskazanie minimalnej i maksymalnej jego wysokości. Oferta zatrudnienia, w której wysokość wynagrodzenia zostanie określona widełkowo będzie musiała zawierać wzmiankę o możliwości negocjacji. Obecnie, podanie proponowanego wynagrodzenia ma charakter fakultatywny. Arbitralność polityk organizacji w tym zakresie powoduje, że w większości ofert brakuje informacji o wysokości wynagrodzenia. Uderza to szczególnie w najbardziej narażone na nierówne i dyskryminujące traktowanie grupy zatrudnionych: młodych pracowników i kobiety. Młodzi pracownicy, z uwagi na brak doświadczenia mają trudności w ocenie, czy proponowana kwota jest adekwatna do wynagrodzeń oferowanych na rynku. Kobiety natomiast, w dalszym ciągu zarabiające mniej niż mężczyźni na tych samych stanowiskach, nie mogą zweryfikować, czy oferta wynagrodzenia składana im na ostatecznym etapie rekrutacji jest zaniżana ze względu na płeć. Nałożenie na pracodawców obowiązku podawania kwoty wynagrodzenia w ofercie poprawi sytuację obu tych grup – pracownicy wchodzący na rynek pracy zyskają wiarygodne źródło informacji o wynagrodzeniach oferowanych na danym stanowisku, a kobiety będą mniej narażone na dyskryminację płacową. Zmiana będzie mieć ponadto pozytywny wpływ na wydajność procesów rekrutacyjnych. Obowiązek podania wysokości wynagrodzenia w ofercie zatrudnienia sprawi, że pracodawcy otrzymają aplikacje tylko od osób, które akceptują proponowane warunki finansowe. Zredukuje to liczbę niepotrzebnych rozmów kwalifikacyjnych, tym samym obniży się koszt procesów rekrutacyjnych. Dzięki nowym regulacjom, ostatecznie zrekrutowane osoby będą lepiej odpowiadać potrzebom i możliwościom pracodawców.
Prawo do informacji o wynagrodzeniu
Projekt ustawy zawiera doniosłe uprawnienie dla pracowników – możliwość wystąpienia do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie informacji o ich indywidualnym poziomie wynagrodzenia oraz o średnich poziomach wynagrodzenia w grupie pracowników wykonujących taką samą pracę jak oni lub pracę o takiej samej wartości. Nowelizacja zakłada, że uprawnienie to będzie przysługiwało nie tylko pracownikom zatrudnionym na podstawie umów o pracę, ale także osobom pracującym w oparciu o inne umowy np. umowę zlecenie. Istotnym ułatwieniem będzie możliwość złożenia takiego wniosku za pośrednictwem przedstawicieli (np. związku zawodowego). Jeżeli odpowiedź na złożony wniosek okaże się niedokładana lub niekompletna, pracownicy będą mieli prawo wystąpić o dodatkowe wyjaśnienia dotyczące przekazanych informacji – pracodawca będzie wówczas zobowiązany do doprecyzowania udzielonej odpowiedzi. Nowe uprawnienie może przyczynić się do radykalnej zmiany polityki płacowej wielu firm. Niemożliwe będzie bowiem różnicowanie wynagrodzeń pracowników ze względu na kryteria niezwiązane z jakością świadczonej pracy – takie jak płeć, wiek, czy też osobiste uprzedzenia pracodawcy.
Nowe wykroczenia przeciwko prawom pracownika
Aby wyegzekwować od pracodawców wywiązywanie się z opisanych wyżej obowiązków, projektodawcy postulują, aby do Kodeksu pracy wprowadzić nowe wykroczenia przeciwko prawom pracownika, tj.:
- nieudzielenie odpowiedzi na wniosek pracownika dotyczący indywidualnego lub średnich poziomów wynagrodzenia;
- publikacja oferty zatrudnienia bez informacji o wysokości proponowanego wynagrodzenia;
- zatrudnienie pracownika za wynagrodzeniem mniejszym, niż przewidziane w opublikowanej ofercie zatrudnienia.
Wykroczenia przeciwko prawom pracownika są zagrożone karą grzywny od 1 000 do 30 000 zł.
Podsumowanie
Głównym celem nowelizacji jest wyeliminowanie dyskryminacji i arbitralności przy ustalaniu wysokości wynagrodzeń. Jeśli postulowane zmiany wejdą w życie, sytuacja pracowników poprawi się w wielu aspektach – luka płacowa między kobietami a mężczyznami zostanie wyeliminowana, zwiększy się ponadto społeczna świadomość nt. wynagrodzeń oferowanych w danej branży. Dzięki temu, podjęcie przemyślanej decyzji o wyborze lub zmianie ścieżki zawodowej będzie łatwiejsze. Pozytywne efekty zmian obejmą także pracodawców. Obowiązek dot. podawania wysokości wynagrodzenia w ofercie znacznie zredukuje czas i koszty prowadzonych procesów rekrutacyjnych.
Autorki:
Karolina Odrobina, asystentka prawna
Katarzyna Hiller, radca prawny
Autor

Katarzyna Hiller
Wspólnik, Radca prawny, Compliance Officer, LL.M. in International Commercial Law
Powiązane wpisy
Kryptowaluty, gotówka i AML: Jak nowe technologie kształtują rynki finansowe?
Kryptowaluty, gotówka i AML: Jak nowe technologie kształtują rynki finansowe?Wspólnicy Kancelarii Żyglicka i Wspólnicy wybrali wspólnika zarządzającego
Wspólnicy Kancelarii Żyglicka i Wspólnicy wybrali wspólnika zarządzającego