Dochody ASI wolne od CIT

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych przewiduje szereg zwolnień od konieczności zapłaty CIT z tytułu uzyskanych dochodów. Od czerwca 2022 r. zwolnienie to obejmuje również dochody (przychody) alternatywnych spółek inwestycyjnych wdrażających instrument finansowy uzyskane w roku podatkowym z tytułu zysków kapitałowych osiągniętych w związku z wdrożeniem instrumentu finansowego w części zwiększającej wkład finansowy z programów służących realizacji umowy partnerstwa. Na pierwszy rzut oka cała ta konstrukcja brzmi dość enigmatycznie. Aby lepiej ją zrozumieć, konieczne jest wyjaśnienie celu powyższej regulacji oraz ustawowych definicji wprowadzonych w związku z tą zmianą. 

Nowelizacja ustawy o CIT

Przywołane wyżej zwolnienie podatkowe dla ASI zostało wprowadzone ustawą z dnia 28 kwietnia 2022 r. o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021–2027. Celem tej ustawy jest określenie kompleksowych rozwiązań wdrożeniowych dedykowanych zarządzaniu programami z zakresu polityki spójności, opisanymi w tzw. umowie partnerstwa – uzgodnionej przez Polskę z Komisją Europejską strategii wykorzystania Funduszy Europejskich w najbliższej dekadzie.

ASI wdrażająca instrument finansowy

Ustawa o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021–2027 wprowadziła do ustawy o CIT definicję alternatywnej spółki inwestycyjnej wdrażającej instrument finansowy.Zgodnie z tą definicją jest to ASI, za której pośrednictwem podmiot wdrażający instrument finansowy dokonuje wdrożenia instrumentu finansowego poprzez wniesienie wkładu pieniężnego do tej spółki. Podmiotem wdrażającym instrument finansowy jest polska instytucja odpowiedzialna za zarządzanie środkami finansowymi UE, mogąca zapewnić wkład finansowy ze środków programu na rzecz instrumentów finansowych. Instrumentem finansowym jest z kolei każda forma wsparcia udzielanego w ramach struktury, z której wykorzystaniem produkty finansowe są dostarczane ostatecznym odbiorcom. Upraszczając powyższe niejasne i niejednoznaczne definicje, można powiedzieć, że ASI wdrażająca instrument finansowy to ASI, w którą polska instytucja zainwestowała środki finansowe pochodzące z Funduszy Europejskich.

Zwolnienie z CIT

Zwolnione z CIT nie są wszystkie dochody (przychody) ASI, w której ulokował swoje środki krajowy podmiot dysponujący środkami pochodzącymi z Funduszy Europejskich. Samo zainwestowanie środków przez krajowego inwestora nie zwalnia ASI z obowiązku zapłaty podatku CIT od osiąganych dotychczas dochodów z tytułu zysków kapitałowych. Przepis ten ogranicza zwolnienie tylko do dochodów (przychodów), które ASI uzyskała na skutek zysków kapitałowych osiągniętych z inwestycji współfinansowanej ze środków zainwestowanych przez krajowego inwestora. Wobec tego pozostałe inwestycje ASI, które nie były współfinansowane przez krajowego inwestora, nie korzystają z tego zwolnienia. 

Co istotne, nowa regulacja nie przewiduje żadnych ograniczeń ilościowych lub czasowych dotyczących zysków z inwestycji zwolnionych z opodatkowania. Różni się więc od art. 17 ust. 1 pkt 58a ustawy o CIT, który stanowi, że wolne od podatku CIT są dochody (przychody) alternatywnych spółek inwestycyjnych uzyskane w roku podatkowym ze zbycia udziałów (akcji), pod warunkiem że alternatywna spółka inwestycyjna, która zbywa udziały (akcje), posiadała przed dniem zbycia bezpośrednio nie mniej niż 5% udziałów (akcji) w kapitale spółki, której udziały (akcje) są zbywane, nieprzerwanie przez okres dwóch lat. 

Ustawodawca zdecydował nie ograniczać w żaden sposób inwestycji ASI, w których ma swój udział krajowy inwestor. Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 58b ustawy o CIT bez znaczenia pozostaje zarówno to, jaki procent udziałów (akcji) zakupi ASI, jak i okres, w którym ASI trzymać będzie swoje aktywa. Uregulowanie tych kwestii należy wyłącznie do ASI oraz krajowego inwestora.

Podsumowanie

Zmianę tę należy ocenić pozytywnie, ponieważ stanowi ona dużą zachętę dla ASI do korzystania ze środków finansowych oferowanych w ramach programów finansowanych przez Unię Europejską. Inwestycja krajowego inwestora dysponującego Funduszami Europejskimi w alternatywną spółkę inwestycyjną niesie za sobą dwie zasadnicze korzyści dla tej spółki. Pierwszą z nich jest możliwość pozyskania dużego kapitału od pojedynczego podmiotu, dzięki  czemu nie trzeba poszukiwać  całej grupy inwestorów, którzy zachcieliby  ulokować swoje środki w ASI. Drugą jest zaś omawiane w niniejszym artykule zwolnienie z podatku CIT. W ramach takiej współpracy ASI uzyskuje kapitał niezbędny do inwestycji, a zyski osiągnięte w związku z tą inwestycją są zwolnione z opodatkowania podatkiem CIT. Takie rozwiązanie ma jednak też swoje wady, ponieważ regułą jest, że wniesienie wkładu pieniężnego do ASI przez krajowego inwestora poprzedza konieczność spełnienia przez ASI szeregu wymogów i dostosowaniem działalności do standardów europejskich. Rachunek zysków i strat pozwala stwierdzić, że jest to gra warta zachodu. 

Należy zauważyć, że brak udziału kapitału krajowego inwestora w aktywach ASI nie pozbawia jej całkowicie możliwości zwolnienia swoich dochodów od opodatkowania podatkiem CIT. Alternatywą pozostaje wyżej cytowany art. 17 ust. 1 pkt 58a, który mimo konkretnych wymogów czasowych i ilościowych w zakresie inwestycji, pozwala ASI zatrzymać dużą część zysków. Wymogi te niewątpliwie zmuszają ASI do lokowania aktywów w bardziej przemyślany i długoterminowy sposób, jednak niosą też za sobą wymierne korzyści.

Autorzy:

Ewa Lejman-Widz, radca prawny

Maciej Marzec, prawnik