Naczelny Sąd Administracyjny przesądził o zgodności przepisów polskiej ustawy prawo hazardowe z prawem Unii Europejskiej

Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: NSA) w kliku wyrokach, których uzasadnienia zostały niedawno opublikowane (wyrok z dnia 19 maja 2022, sygn. akt: II GSK 1828/1, wyrok z dnia 23 czerwca 2022, sygn. akt: II GSK 1974/18) zajął długo oczekiwane stanowisko co do wykładni przepisów Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dalej: TFUE), m.in. art. 56 art. 267 TFUE oraz art. 15f ust. 4 i ust. 6-10 polskiej Ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 888 z późn. zm., dalej: Ustawa), orzekając o zgodności polskiej Ustawy z przepisami Unii Europejskiej.

Na stanowisko NSA czekali m.in. zagraniczni operatorzy, którzy w orzeczeniach Naczelnego Sądu Administracyjnego upatrywali nadzieję na zmianę obowiązującej w Polsce Ustawy m.in. przepisów regulujących rejestr domen służących do oferowania gier hazardowych niezgodnie z Ustawą (dalej: Rejestr).

Czego dotyczyły przedmiotowe sprawy?

• W pierwszej kolejności wskazać należy, iż u podstaw rozstrzyganych teraz przez NSA spraw była nowelizacja Ustawy jaka weszła w życie 1 kwietnia 2017 r. Nowelizacja ta wprowadziła monopol państwa na gry na automatach poza kasynami (art. 5 ust. 1 ustawy), a także na urządzanie gier hazardowych przez sieć Internet, z wyjątkiem zakładów wzajemnych i loterii promocyjnych (art. 5 ust. 1b Ustawy). Od 1 kwietnia 2017 r. wprowadzony został oficjalny rejestr domen internetowych, które nielegalnie oferują gry hazardowe, natomiast od 1 lipca 2017 r. przedsiębiorcy telekomunikacyjni mają obowiązek blokowania takich stron, a dostawcy usług płatniczych mają uniemożliwiać dokonywanie płatności na stronach internetowych wpisanych do tego Rejestru (art. 15f i art. 15g Ustawy).
• Wejście w życie opisanych zmian spowodowało wpisanie do Rejestru domen należących m.in. do zagranicznych operatorów działających na rynku europejskim w oparciu o licencje wydane w innych krajach europejskich m.in. na Malcie.
• Od decyzji o wpisie domen do Rejestru składano sprzeciwy, potem zaś skargi do WSA, finalnie zaś skargi do NSA, dowodząc, iż wpisy domen do Rejestru winny być wykreślone m.in. z uwagi na fakt, iż prawo, w oparciu o które organ dokonał wpisu do Rejestru jest niezgodne z regulacjami obowiązującymi w UE.
• W sprawach tych skarżący wnioskowali o wystąpienie do TSUE o wydanie orzeczenia wstępnego, stanowiącego odpowiedź na określone pytania, których celem było rozstrzygnięcie o zgodności polskiej Ustawy z przepisami Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Jakie wnioski płyną zatem z ostatnich orzeczeń NSA?

• Za nieprawdziwy uznał NSA zarzut, iż w postępowaniu o wpis domeny do Rejestru – strona pozbawiona jest prawa do udziału w postępowaniu, prawa do wysłuchania i przedstawienia swoich racji, czy też pozbawiona wiedzy odnośnie do racji i argumentów mających uzasadniać wpisanie i pozostawienie domeny w Rejestrze.
• NSA uznał iż przepisy Ustawy regulujące wpis do Rejestru odpowiadają standardom dobrej administracji ustanowionym w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej.
• Zdaniem NSA zawarta w art. 15 f Ustawy regulacja nie ma charakteru dyskryminującego i nie koliduje z traktatową zasadą swobody świadczenia usług, w tym z zasadami proporcjonalności, spójności i skuteczności. Dlatego wolność działalności gospodarczej w dziedzinie hazardu może podlegać dalej idącym ograniczeniom, uzasadnionym ważnym interesem publicznym, o którym mowa w art. 22 Konstytucji
• Naczelny Sąd Administracyjny doszedł do przekonania, że w rozpatrywanych sprawach nie zaktualizowały się przesłanki wszczęcia procedury zwrócenia się do TSUE z wnioskiem o rozpatrzenie pytania prawnego, ponieważ w ocenie Sądu decyzja w tej kwestii nie jest niezbędna do wydania wyroku w zawisłej przed nim sprawie.
• NSA uznał, że rozwiązania prawne przyjęte w Polsce w żadnym stopniu, ani też zakresie nie rozmijają się – a wręcz korespondują – z akceptowanym w orzecznictwie luksemburskim podejściem odnośnie możliwości i zarazem dopuszczalności ustanowienia w omawianym zakresie zasady wyłączności (monopolu), polegającej innymi słowy, na przyznaniu wyłącznych praw na prowadzenie gier hazardowych przez sieć Internet jednemu podmiotowi, który jest poddany ścisłej kontroli organów publicznych.

Reasumując, jak orzekł NSA, wprowadzony w 2017 r. w Ustawie monopol państwa na określone gry hazardowe oraz mechanizm wpisu do Rejestru domen zakazanych jest zgodny z prawem Unii Europejskiej oraz orzecznictwem TSUE.