Technologia blockchain

Blockchain – to słowo obiło się o uszy wielu osobom i kojarzone jest głównie z Bitcoinem, czy też szerzej – z kryptowalutą (czytaj więcej). Mimo rosnącej popularności niewiele osób wie czym owa technologia jest, a wynika to głównie z niewielkiego jeszcze, choć stale rosnącego wykorzystania jej w życiu codziennym.

Czym jest blockchain?

Blockchain – z angielskiego: „łańcuch bloków”, a dokładniej łańcuch bloków danych, pierwszy raz został użyty i opisany przez grupę badaczy już w 1991 r. Definiowany jest jako zdecentralizowana i rozproszona baza danych, w której gromadzone i przesyłane są informacje za pomocą połączonych ze sobą sieci komputerów (peer-to-peer). Każdy „blok” przechowuje określoną ilość informacji – transakcji pomiędzy użytkownikami sieci (dane) oraz zabezpieczony jest specjalnymi rozwiązaniami kryptograficznymi. Rozwiązania kryptograficzne wykorzystane w blockchain porównywane są do odcisku palca lub elektronicznego podpisu, które pozwalają zidentyfikować określony blok danych. Zatwierdzenie danych tam zapisanych zabezpieczone jest tzw. hashem, czyli identyfikatorem danego bloku. Każda zmiana danych skutkować będzie zmianą samego identyfikatora.
Ma to zapewnić bezpieczeństwo, stałość i niezmienność sieci.

Każdy blok posiada bowiem swój własny hash oraz odniesienie do poprzedniego, czyli hash poprzedniego bloku, co tworzy swoisty łańcuch. Wyjątkiem jest pierwszy blok łańcucha, tzw. Genesis Block, który z oczywistych przyczyn nie zawiera kodu poprzednika. Ewentualna zmiana danych będzie więc łatwo wykrywalna, gdyż jednolitość łańcucha zostanie naruszona. Hakowanie, czy manipulacja informacjami tam zapisanymi są niemal niemożliwe, gdyż każdy użytkownik sieci może w czasie rzeczywistym sprawdzać poprawność i integralność łańcucha. Nadto zmanipulowane bloki zostaną automatycznie odrzucone przez wszystkie pozostałe węzły sieci.

Rozwój technologii blockchain w Unii Europejskiej

Konieczność rozwoju i wprowadzania innowacji opartej na technologii blockchain dostrzegł także Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny – organ doradczy UE, wydający opinie
na temat spraw UE skierowanych do Komisji Europejskiej, Rady UE i Parlamentu Europejskiego. Opinia „Technologia blockchain a jednolity rynek UE – w jakim kierunku zmierzamy?” (opinia z inicjatywy własnej) (Dz. U. UE. C. z 2020 r. Nr 47, str. 17) jest jedną z kilku wydanych przez tenże, w której wskazano, iż zastosowanie technologii blockchain może być czynnikiem pozytywnych przemian w wielu sektorach w społeczeństwie i niesie ze sobą takie wartości jak zaufanie i przejrzystość, demokracja i bezpieczeństwo. W ostatecznym rozrachunku może pomóc w wypracowaniu nowych modeli społeczno-gospodarczych, wspierając tym samym innowacje społeczne potrzebne do sprostania współczesnym wyzwaniom. Jednocześnie uznano, iż technologia ta przynosi społeczeństwu korzyści, gdyż przyczynia się do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju, wzmacnia pozycję obywateli, pobudza przedsiębiorczość i innowacje oraz poprawia mobilność i możliwości transgraniczne dla przedsiębiorstw, a zarazem zwiększa przejrzystość z perspektywy konsumentów. Może też ograniczać zjawisko uchylania się od opodatkowania i korupcję oraz przyczyniać się do rozwoju usług zarówno prywatnych, jak i publicznych.

Instytucje UE podjęły już pewne kroki, by wesprzeć rozwój technologii blockchain.
W 2017 r. Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego opublikowało sprawozdanie „How blockchain technology could change our lives”, a w 2018 r. Komisja Europejska otworzyła Obserwatorium i Forum ds. Łańcucha Bloków. Ich celem jest utrzymanie pozycji Europy jako światowego lidera tej technologii poprzez przyspieszenie i rozwój innowacji. W kwietniu 2018 r. KE i 21 państw członkowskich (obecnie 27, w tym także Polska) podpisały deklarację o utworzeniu europejskiego partnerstwa blockchain i o współpracy na rzecz budowy europejskiej infrastruktury usług technologii blockchain w celu wspierania transgranicznych cyfrowych usług publicznych o najwyższych standardach bezpieczeństwa i prywatności.

Technologia ta cieszy się coraz większą popularnością. Wykorzystywana jest przez większość kryptowalut. Na Ukrainie rozwiązała problem korupcji przy zamówieniach publicznych, a w Gruzji używana jest jako rejestr ziemi. Spekuluje się nad możliwością wykorzystania blockchainów do przechowywania dokumentacji medycznej, w notariacie do zastąpienia aktów notarialnych, czy w sekcji podatkowej. Można śmiało stwierdzić, iż jest to obecnie najbezpieczniejsza forma przechowywania danych.

prawnik Aleksandra Bętkowska

adwokat Michał Korszla