Wstęp do robo-doradztwa cz. II/II (założenia stanowiska KNF)

Cz. II/II niniejszego opracowania prezentuje najważniejsze filary stanowiska KNF w przedmiocie robo-doradztwa w Polsce.

1. Firma inwestycyjna przed podjęciem decyzji o wprowadzeniu robo-doradztwa powinna dołożyć należytej staranności przy dokonywaniu oceny możliwości wykonania założeń biznesowych robo-doradztwa przez pryzmat przepisów regulujących działalność maklerską. Powyższe oznacza konieczność uwzględnienia trzech komponentów:

• algorytmicznego testu odpowiedniości [proces zebrania informacji od klienta];
• zautomatyzowanej oceny instrumentów finansowych przeprowadzanej zgodnie z algorytmem;
• zautomatyzowanego, zgodnego z algorytmem zestawienia profilu inwestycyjnego klienta z odpowiednimi, wyselekcjonowanymi instrumentami finansowymi oraz rekomendacji zachowania inwestycyjnego.

2. Firma inwestycyjna przeprowadzając wybór instrumentów finansowych do robo-doradztwa powinna uwzględnić warunek odpowiedniości instrumentu finansowego dla jej adresatów, cechy jakościowe instrumentu oraz zdolność pozyskania przez firmę inwestycyjną informacji dla oceny odpowiedniości klienta.

3. Zakres usługi robo-doradztwa zawsze powinien zapewniać wybór spośród dostatecznej liczby instrumentów. KNF wskazuje, iż aktualnie obserwuje się co prawda ograniczenie oferty robo-doradztwa do instrumentów finansowych prostych w konstrukcji, lecz dochowuje się wymogu odpowiedniości parametrów jakościowych (występuje np. wysoka płynność w zestawieniu z odpornością na wysoką zmienność). Niemniej, celem uniknięcia wypaczenia istoty robo-doradztwa, którą jest dobór odpowiedniego instrumentu spośród instrumentów zgromadzonych w ramach katalogu, ów katalog powinien klamrować tyle instrumentów finansowych, by zagwarantować swobodny wybór.

4. Firma inwestycyjna powinna dysponować dobrze skonfigurowanym oraz przetestowanym algorytmem oceny odpowiedniości instrumentu finansowego lub usługi. Przyjęte mechanizmy powinny umożliwiać wykrywanie sprzeczności w udzielanych przez klienta odpowiedziach. Proces oceny odpowiedniości może wykorzystywać rozwiązania, które uczynią klientowi przejście przez proces oceny przystępniejszym.

5. Przy świadczeniu usługi robo-doradztwa od pierwszego do ostatniego ogniwa kluczową role odgrywają autoryzowani pracownicy. Ważne, by dostrzegali merytoryczną istotę procesu i byli w stanie współpracować przy jego realizacji z pełnym zaangażowaniem i zrozumieniem. Od zrozumienia clue rozwiązania odróżnić należy kompetencje techniczne i technologiczne w zakresie IT, które nie są konieczne, ponieważ w czynnościach stricte technicznych pracownicy autoryzowani nie są zobligowani uczestniczyć.

6. Firma inwestycyjna nie tylko może, ale powinna uwypuklać informacje o robo-doradztwie na dostępnych jej kanałach informacyjnych, w szczególności na stronie internetowej. Mile widziane jest wspomaganie popularyzacji treści informacyjnych przy pomocy mechanizmów przyciągających uwagę klientów, takich jak pop-up (wyskakujące okienka z dodatkowymi komunikatami) czy tooltip (dymki z dodatkowymi wyjaśnieniami, pojawiające się po najechaniu kursorem w określone miejsce).

7. Przekaz informacyjny płynący z firmy inwestycyjnej w przedmiocie robo-doradztwa powinien być wzmocniony przy pomocy zindywidualizowanej relacji klienta z danym pracownikiem – by klient wiedział, do kogo wprost może skierować się o wyjaśnienia i skąd może je otrzymać. Nieskomplikowanym, a efektywnym narzędziem wsparcia klienta jest funkcjonalność chatbot.

8. Zasady świadczenia usługi robo-doradztwa powinny zostać określone w regulaminie lub umowie z klientem. Wzorzec umowy stosowany przez firmę inwestycyjną powinien być kompletny, zupełny i klarowny, a także w adekwatnym stopniu uwzględniać i odzwierciedlać specyfikę istoty robo-doradztwa. We wzorcu umownym powinny zostać sprecyzowane obowiązki firmy inwestycyjnej na poszczególnych etapach robo-doradztwa.

9. Obowiązki wynikające z przepisów RODO w przedmiocie powierzenia przechowywania i przetwarzania danych dotyczących świadczenia usługi robo-doradztwa mogą zostać zlecone podmiotom zewnętrznym poprzez outsourcing kwalifikowany. O suboutsourcingu (art. 81f ustawy o obrocie instrumentami finansowymi) możemy mówić wówczas, gdy dostawca oprogramowania przechowuje i przetwarza dane związane ze świadczeniem usługi robo-doradztwa przez firmę inwestycyjną oraz jednocześnie wykorzystuje chmurę obliczeniową. Firma inwestycyjna może wykorzystywać suboutsourcing w ograniczonym zakresie, z uwagi na obwarowania prawne:

• nie jest możliwe tworzenie wielopoziomowych dalszych powierzeń;
• jest zastrzeżony do czynności niebędących istotą czynności zleconych przez firmę inwestycyjną.

10. Pracownicy komórki compliance powinni mieć kompetencje do oceny rzetelności wykonywania robo-doradztwa przez firmę inwestycyjną. Pracownicy nie są obowiązani do posiadania kwalifikacji równorzędnych do kwalifikacji pracowników zajmujących się doradztwem inwestycyjnym sensu stricto, lecz do dysponowania wiedzą pozwalającą na zrozumienie istoty i specyfiki procesu robo-doradztwa na wszystkich jego etapach oraz konstruowania kryteriów umożliwiających rzeczywistą ocenę prawidłowości jego kształtu i przebiegu.

radca prawny Jarosław Rudy

aplikant adwokacki Dominika Bielecka