Aktualności

Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych – szykują się rewolucyjne zmiany

28 maja 2018 r. na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji (adres strony: http://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12312062/katalog/12511889#12511889) ukazał się projekt ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary i zmianie niektórych innych ustaw. Zgodnie z projektem Ministerstwa Sprawiedliwości, nowa ustawa ma zastąpić dotychczasowe rozwiązania przewidziane w ustawie z dnia 28 października 2002 r. (Dz.U. Nr 197, poz. 1661) o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary.

Jak czytamy w uzasadnieniu projektu, nowa ustawa o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych ma zwiększyć efektywności narzędzi służących do wymierzenia sankcji podmiotom zbiorowym, zwłaszcza w przypadku zwalczania poważnej przestępczości gospodarczej i skarbowej. Zgodnie z przedstawionym przez Ministerstwo projektem ustawy, proponowane rozwiązania prawne cechuje kilka ważkich nowości w porównaniu do dotychczas funkcjonujących uregulowań.

Pomysłodawcy nowej ustawy chcą zrezygnować z wymogu uprzedniego uzyskiwania tzw. prejudykatu, tj. uprzedniego prawomocnego rozstrzygnięcia o odpowiedzialności karnej osoby fizycznej. Przy okazji planowanych zmian Ministerstwo Sprawiedliwości chce również zrezygnować z obecnie obowiązującego szczegółowego katalogu czynów zabronionych, których popełnienie przez osobę fizyczną rodzić może odpowiedzialność podmiotu zbiorowego i zdecydować się na szerokie zdefiniowanie czynu zabronionego jako przestępstwa lub przestępstwa skarbowego. Co więcej projekt ustawy zakłada, że aby pociągnąć podmiot zbiorowy do odpowiedzialności nie będzie konieczne ustalenie konkretnego sprawcy czynu zabronionego lecz wystarczy wykazanie, że czyn zabroniony został popełniony w ramach działalności podmiotu zbiorowego. Koniecznym warunkiem odpowiedzialności nie będzie również uzyskanie lub możliwość uzyskania korzyści przez podmiot zbiorowy.  

Projektowane zmiany przewidują nadto zaostrzenie i  poszerzenie sankcji nakładanych na podmiot zbiorowy.

Nowa ustawa ma dawać prokuratorowi możliwość decydowania o łącznym prowadzeniu postępowania przygotowawczego przeciwko osobie fizycznej – sprawcy czynu oraz podmiotowi zbiorowemu. W końcu przepisy przejściowe projektowanej ustawy zakładają, że będzie ona miała zastosowanie również do czynów zabronionych popełnionych przed jej wejściem w życie.

Zapowiadane już od jakiegoś czasu zmiany w prawie dotyczące odpowiedzialności podmiotów zbiorowych zbliżają się wielkimi krokami. Jak zakładają pomysłodawcy nowej ustawy organy ściągania zyskają znacznie bardziej efektywne narzędzie służące pociąganiu do odpowiedzialności podmiotów zbiorowych – przedsiębiorców, którzy wzbogacili się w wyniku przestępstw i przestępstw skarbowych.

 

adwokat Michał Korszla